EC1 – wystawy z prądem
EC1 – pierwsza łódzka elektrownia powstała w 1907 roku. Obecnie nie dostarcza już prądu dla mieszkańców Łodzi, lecz opowiada o procesie jego powstawania i dystrybucji. Od początku 2018 roku działa tu Centrum Nauki i Techniki – EC1.
Centrum Nauki i Techniki – EC1, jak niektóre przywoływane wcześniej miejsca (np. Hydropolis we Wrocławiu czy Muzeum Emigracji w Gdyni), ma przestrzeń, której przeszłość łączy się z prezentowaną w nim ekspozycją. Rewitalizacja budynków, obiektów i przedmiotów znajdujących się w starej elektrowni pozwoliła pokazać w nowej formie ich historyczne przeznaczenie.
Budowa Łódzkiej Elektrowni rozpoczęła się w 1906 roku, ale dopiero we wrześniu 1907 roku popłynął stąd prąd do sieci miejskiej. W 1960 roku wybudowano Elektrociepłownię nr 2, a kilka lat później postawiono kolejne dwa budynki. Te inwestycje sprawiły, że EC1 mogła w 2000 roku przestać pełnić swą pierwotną funkcję. Budynek w 2003 roku przekazano miastu, a następnie utworzono tu w 2008 roku instytucję kultury „EC1 Łódź – Miasto Kultury”. To jego częścią jest multimedialne centrum nauki i techniki.
Interaktywność ekspozycji jest kluczowym elementem projektowania centrum EC1. Wszystkie trzy ścieżki zwiedzania: „Rozwój wiedzy i cywilizacji”, „Przetwarzanie energii” oraz „Mikroświat – Makroświat” składają się z interaktywnych stanowisk pozwalających na wykonywanie doświadczeń, zdobywanie wiedzy, ale i zabawę.
Wystawa „Przetwarzanie energii” pozwala na prześledzenie procesu wytwarzania i dystrybucji energii, wykorzystując do tego historyczne, działające na początku XX wieku elementy elektrociepłowni. To wycieczka w czasie, jednak zamiast standardowej muzealnej ekspozycji obiektów, wykorzystano nowe media, by choćby wirtualnie ożywić niepracujące już urządzenia.
Wystawa pokazuje też sposób funkcjonowania całego obiektu. Na interaktywnych makietach kompleksu, dzięki połączonym z nimi przyciskom, można podświetlić dowolny budynek, a na monitorze pojawia się opis funkcji pełnionych w procesie wytwarzania energii.
Największą atrakcją jest kocioł – nie tylko można znaleźć się w jego wnętrzu, ale także samemu go rozpalić. Instalacja wykorzystujący historyczny obiekt, zaprojektowana jest tak, by zwiedzający mogli wziąć udział w procesie uruchamiania kotła, tak, jak robiono to ponad 100 lat temu. Bardzo istotna w tej części ekspozycji jest praca zespołowa, która pozwala włączyć wszystkie potrzebne urządzenia i utrzymać w nich odpowiednie parametry. Wejście do kotła odgradza ekran mgłowy, który emituje wiązki pary wodnej, a na jej powierzchni emitowany jest obraz. Kolejną instalacją wymagającą współpracy jest nastawnia – tam każdy z uczestników wciela się w role jednego z pracowników elektrociepłowni i musi wykonać jego obowiązki.
W ramach wystawy poznajemy też historię EC1 i jego pracowników. Zwiedzający mogą zejść do szatni, które zrekonstruowana jest tak, by wyglądać jak jej historyczny odpowiednik, jak i zobaczyć archiwalne zdjęcia z wigilii, którą pracownicy spędzali w elektrowni.
Wystawa „Rozwój wiedzy i cywilizacji” w oparciu o interaktywne stanowiska i miejsca do przeprowadzania doświadczeń pokazuje jak działają różne prawa fizyki, a także jak człowiek korzystając z ich odkrycia, zdołał przekuć to na konkretne wynalazki, bez których nie wyobrażamy sobie dziś życia. Można zobaczyć tu jak działają wielkie maszyny, pojazdy czy na czym polega przesyłanie wiadomości na odległość.
Natomiast na wystawie „Mikroświat – makroświat” zwiedzający mogą zobaczyć zarówno małe skrzydła motyla, jak i ogromne planety. Ekspozycja wykorzystuje zarówno multimedialne ekrany, na których prezentuje wszechświat, jak i tradycyjne urządzenia – jak mikroskop, gdzie można zobaczyć to, co niewidoczne gołym okiem.
W EC1 dostępne są też stoły dotykowe wyposażone w różne aplikacje multimedialne, jak np. te pozwalające budować pierwiastki, a także bardziej skompilowane związki chemiczne. Z aplikacji można korzystać pojedynczo lub w trybie dwóch graczy.
W ramach tej wystawy dostępna jest także strefa „Człowiek w kosmosie” – gdzie zwiedzający mogą poczuć się jak astronauci w przestrzeni kosmicznej. I to dosłownie: specjalne pasy, w których można oderwać się od ziemi pokazują jak działa grawitacja, kino 4D zabiera na galaktyczną wycieczkę, a żyroskop demonstruje na czym polega zasada bezwładności.
EC1 pozwala poznawać rzeczywistość nie tylko przekazując wiedzę, ale także poprzez doświadczenia, eksperymenty, gry i zabawy. To kolejne miejsce na mapie Polski, które łączy w sobie cechy muzeum (głównie ze względu na historyczny charakter miejsce) i centrum nauki.